Uwaga :Aktualne informacje o przepisach celnych obowiązujących od dnia 1 maja 2016 r. dotyczące zwrotów i umorzeń należności celnych znajdują się na stronach:

http://www.finanse.mf.gov.pl/clo/unijny-kodeks-celny-wdrozenie/ukc

http://www.finanse.mf.gov.pl/clo/unijny-kodeks-celny-wdrozenie/faq1

Uwaga : poniżej informacje archiwalne dotyczące przepisów prawa obowiązującego do dnia 30 kwietnia 2016 r

 

Kwestie dotyczące zwrotów i umorzeńnależności celnych uregulowane sąw przepisach:

• art. 235-242 Wspólnotowego Kodeksu Celnego,
• art. 877 - 909 Rozporządzenia Wykonawczego do Wspólnotowego Kodeksu Celnego,
• art. 67 i 68 ustawy z dnia 19 marca 2004r. - Prawo celne

Przepisy w zakresie zwrotów lub umorzeńnależności regulująszczegółowo zarówno przypadki (sytuacje), w których dokonuje sięzwrotu lub umorzenia, jak i warunki oraz terminy i tryb postępowania w tych sprawach.

1. Przypadki, w których dokonuje sięzwrotu lub umorzenia należności celnych

* Brak długu celnego lub zaksięgowanie kwoty należności niezgodnie z art. 220 ust. 2 WKC (art. 236 WKC)

Przypadek zwrotu lub umorzenia należności celnych uregulowany w art. 236 WKC obejmuje sytuacje, w których obliczona i zaksięgowana przez organ celny kwota należności nie była kwotąprawnie należnąw całości lub w części. Ww. przypadek obejmuje więc sytuacje, w których, np. w wyniku nieprawidłowego określenia wartości celnej, niewłaściwej klasyfikacji towarowej, niezastosowania "preferencji taryfowych" lub zwolnienia od należności, została określona i zaksięgowana kwota należności, która nie była prawnie należna lub kwota ta została obliczona i zaksięgowana w wysokości wyższej niżprawnie należna.

Przepis art. 236 WKC obejmuje równieżprzypadki, w których doszło do niezgodnego z przepisem art. 220 ust. 2 WKC retrospektywnego zaksięgowania należności celnych. Przepis ten określa przypadki, w których nie dokonuje sięretrospektywnego zaksięgowania kwoty należności prawnie należnych. Sytuacja taka jest możliwa np. gdy kwota należności celnych określona została w wyniku błędu organu celnego, który to błąd nie mógł zostaćw racjonalny sposób wykryty przez osobędziałającąw dobrej wierze i przestrzegającąprzepisów obowiązujących w zakresie zgłoszenia celnego.

W praktyce więc w sprawach, w których w wyniku np. kontroli zgłoszenia celnego po zwolnieniu towaru stwierdzono, że określona w zgłoszeniu celnym kwota należności jest niższa od prawnie należnej, wydanie decyzji i zaksięgowanie retrospektywne pozostałej kwoty należności możliwe jest, jeżeli nie wystąpiły okoliczności określone w art. 220 ust. 2 WKC. Jeżeli natomiast organ celny, wbrew przesłankom z ww. przepisu, wydał decyzjęi zaksięgował pozostałąkwotęnależności, istniejąw świetle przepisu art. 236 WKC, podstawy do jej zwrotu lub umorzenia.

W przypadku, gdy podstawąubiegania sięo zwrot lub umorzenie należności jest przepis art. 236 WKC, wniosek o zwrot lub umorzenie należności powinien zostaćzłożony przed upływem 3 lat od dnia powiadomienia dłużnika o należnościach. Termin ten może zostaćprzedłużony ze względu na nieprzewidziane okoliczności lub działanie siły wyższej. Organ celny może więc rozpatrzyćwniosek złożony po upływie 3 lat i wydaćdecyzjęo zwrocie lub umorzeniu, jeżeli dłużnik udowodni, że niezłożenie wniosku w terminie było spowodowane nieprzewidzianymi okolicznościami lub działaniem siły wyższej.

* Zwrot należności celnych w wyniku unieważnienia zgłoszenia celnego (art. 237 WKC)

Kolejna podstawa do zwrotu należności celnych (kolejny przypadek, w którym może nastąpićzwrot należności celnych) zawarta jest w art. 237 WKC. W świetle postanowieńww. przepisu przesłankądo zwrotu należności jest unieważnienie zgłoszenia celnego. Ww. przepis ma zastosowanie w przypadku unieważnienia zgłoszenia celnego na podstawie art. 66 WKC lub art. 251 RWKC.

Zwrot należności na podstawie art. 237 WKC może nastąpić, jeżeli wniosek o zwrot należności celnych został złożony w terminie przewidzianym na złożenie wniosku o unieważnienie zgłoszenia celnego.

* Zwrot lub umorzenie należności celnych w wyniku nieprzyjęcia przez importera towaru wadliwego lub niezgodnego z warunkami kontraktu (art. 238 WKC)

Przepis art. 238 WKC reguluje przypadek zwrotu lub umorzenia należności celnych przywozowych w przypadku wystąpienia szczególnej sytuacji związanej z towarem, którego dotycząww. należności.

Zwrot lub umorzenie należności na podstawie art. 238 WKC jest możliwy, jeżeli zostaną spełnione przesłanki określone w postanowieniach ww. przepisu, tj.:

• towar nie zostanie przyjęty przez importera,
• powodem tego nieprzyjęcia jest wadliwośćlub niezgodnośćz warunkami kontraktu, w wyniku realizacji którego dokonano przywozu towaru.

Oprócz ww. przesłanek, w przepisie art. 238 WKC określone zostały równieżwarunki, od których uzależniony jest zwrot lub umorzenie należności celnych.

Jednym z takich warunków jest, że towar nie może zostaćużyty, chyba że wstępne użycie okazało siękonieczne dla stwierdzenia jego wadliwości lub niezgodności z warunkami kontraktu.

Warunkiem zwrotu lub umorzenia należności w ww. przypadku jest równieżnadanie towarowi określonego przeznaczenia celnego. Przeznaczeniem tym może być:

• wywóz,
• zniszczenie towaru,
• objęcie w celu późniejszego powrotnego wywozu np. procedurątranzytu czy składu celnego (art. 238 ust. 2).

Co do zasady nadanie towarowi przeznaczenia celnego powinno nastąpić dopiero po wydaniu decyzji o zwrocie lub umorzeniu należności. Organ celny może jednak zgodzićsię na wcześniejsze nadanie przeznaczenia celnego (art. 883 RWKC).

Wykonanie decyzji orzekającej zwrot lub umorzenie może nastąpićdopiero po otrzymaniu z urzędu celnego wykonawczego dokumentu potwierdzającego wykonanie ww. warunku (art. 877 lit d RWKC).

W przypadku, gdy podstawąubiegania sięo zwrot lub umorzenie należności jest przepis art. 238 WKC, wniosek o zwrot lub umorzenie należności powinien zostaćzłożony przed upływem 12 miesięcy od dnia powiadomienia dłużnika o należnościach

* Zwrot lub umorzenie należności celnych w sytuacjach innych niżokreślone w art. 236-238 WKC (art. 239 WKC)

Przepis art. 239 WKC stanowi podstawędo zwrotu lub umorzenia należności celnych w sytuacjach szczególnych, innych niżokreślone w art. 236-238 WKC, wynikających z okoliczności nie spowodowanych świadomym działaniem ani ewidentnym zaniedbaniem osoby zainteresowanej.

Sytuacje szczególne, których zaistnienie uprawnia do zwrotu lub umorzenia należności celnych określone zostały w art. 900, 901 i 903 RWKC.

Na podstawie art. 900 RWKC, należności celne sąprzykładowo zwracane lub umarzane gdy:

• towary zostały wysłane do odbiorcy w wyniku pomyłki nadawcy (art. 900 ust. 1 lit h ),
• towary okazały sięniezdatne do użytku przewidzianego przez odbiorcę z powodu oczywistej faktycznej pomyłki w jego zamówieniu (art. 900 ust. 1 lit. i),
• towary dotarły do odbiorcy po ostatecznym terminie dostawy, który został przewidziany w umowie ( art. 900 ust. 1 lit. m ).

We wszystkich przypadkach określonych w art. 900 RWKC, warunkiem zwrotu lub umorzenia należności celnych przywozowych jest ustalenie, że towary, których dotyczy wniosek o zwrot lub umorzenie nie zostały użyte ani sprzedane przed ich wywozem.

W przypadkach określonych w przepisach art. 900 ust. 1 lit. c) i lit. f) - n) RWKC warunkiem zwrotu lub umorzenia należności jest nadanie towarowi określonego przeznaczenia celnego. Oprócz sytuacji określonych w ww. przepisach RWKC, zwrot lub umorzenie należności celnych może nastąpićrównieżw innych przypadkach, jeżeli zaistnieje szczególna sytuacja wynikająca z okoliczności, w których zainteresowanej osobie nie można przypisach oszustwa lub oczywistego zaniedbania.

W przypadku, gdy podstawąubiegania sięo zwrot lub umorzenie należności jest przepis art. 239 WKC w powiązaniu z odpowiednim przepisem RWKC, wniosek o zwrot lub umorzenie należności powinien zostaćzłożony przed upływem 12 miesięcy od dnia powiadomienia dłużnika o należnościach.

2. Tryb postępowania w sprawach zwrotów lub umorzeń należności celnych

W przypadku, gdy podstawąprawnązwrotu lub umorzenia należności jest przepis art. 236 WKC zwrot lub umorzenie należności celnych może nastąpićzarówno na wniosek osoby jak i z urzędu. W przypadkach, o których mowa w art. 237-239 WKC zwrot lub umorzenie należności może nastąpićjedynie na wniosek osoby.

Organem celnym I instancji właściwym do wydania decyzji w sprawie zwrotu lub umorzenia należności jest naczelnik urzędu celnego, w którym zostały zaksięgowane należności, których dotyczy wniosek o zwrot lub umorzenie. Do tego urzędu powinien więc zostaćzłożony wniosek o zwrot lub umorzenie.

Wniosek o zwrot lub umorzenie należności celnych powinien byćzłożony na formularzu, który zawarty jest w zał. 111 do RWKC. Wnioskodawca może równieżzłożyćwniosek o zwrot lub umorzenie w formie pisemnej (niekoniecznie na formularzu), z tym że w treści takiego wniosku powinny byćzawarte wszystkie dane, które określone sąw formularzu zawartym w zał. 111 do RWKC.

Żądanie zwrotu lub umorzenia należności (wniosek) może byćrównieżwniesione łącznie z odwołaniem od decyzji organu celnego określającej kwotęnależności wynikającąz długu celnego.

Do wniosku powinny zostaćdołączone w szczególności:

• dokumenty, których przedstawienie było niezbędne do nadania towarom przeznaczenia celnego,
• opis okoliczności uzasadniających złożenie wniosku oraz dokumenty potwierdzające te okoliczności.

Towary, których dotyczy wniosek o zwrot lub umorzenie nie mogąbez uprzedniej zgody organu celnego zostaćprzeniesione w inne miejsce niżto, które zostało określone we wniosku. Dotyczy to wszystkich przypadków zwrotów i umorzeńza wyjątkiem oczywiście sytuacji, w których organ celny wydał zgodęna wcześniejsze nadanie towarowi przeznaczenia celnego lub podstawąubiegania sięo zwrot lub umorzenie sąprzepisy art. 901 RWKC.