Informacje podstawowe
Ministerstwo Finansów jest resortem właściwym w zakresie tworzenia i rozwijania systemu oficjalnego finansowego wspierania eksportu realizowanego w oparciu o kredyty rządowe, w tym w szczególności kredyty w ramach pomocy wiązanej. Zadania związane z tą tematyką wykonuje Departament Gwarancji i Poręczeń.
W Polsce oficjalne wsparcie finansowania eksportu jest realizowane w następujących formach:
- kredytów rządowych, w tym udzielanych w oparciu o warunki pomocy wiązanej (tied aid),
- ubezpieczeń kredytów eksportowych realizowanych przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. (nadzorowanych przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii).
- dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych o stałych stopach procentowych udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego,
- kredytów eksportowych udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego,
Oficjalne wsparcie kredytów eksportowych odbywa się w oparciu o zasady ujęte w dokumencie OECD pt. "Porozumienie w sprawie oficjalnie wspieranych kredytów eksportowych" (Arrangement on Officially Supported Export Credits, tzw. Konsensus OECD). Konsensus został pierwotnie inkorporowany do prawa wspólnotowego Decyzją Rady Unii Europejskiej z dnia 4 kwietnia 1978 r.
Głównym celem Konsensusu jest stworzenie ram dla uporządkowanego, nie zakłócającego konkurencji kredytowania eksportu, tak, aby eksporterzy konkurowali ceną i jakością produktów, a nie oferowanymi importerowi warunkami finansowania (a level playing field).
Konsensus OECD określa graniczne, czyli najbardziej korzystne parametry kredytów eksportowych dla importerów mogących korzystać z oficjalnego wsparcia. Zalicza się do nich: minimalna płatność gotówkowa, maksymalny okres spłat oraz minimalne oprocentowanie a w szczególności:
- konieczność dokonania przez zagranicznego nabywcę płatności gotówkowej w wysokości co najmniej 15% wartości kontraktu,
- okres spłaty kredytu eksportowego musi wynosić co najmniej 2 lata ale nie może być dłuższy niż 8,5 roku (w przypadku eksportu kierowanego do krajów bogatych, należących do tzw. Kategorii I – w zależności od Dochodu Narodowego Brutto) albo 10 lat (w przypadku eksportu kierowanego do krajów biedniejszych z tzw. Kategorii II).
Konsensus OECD w sposób szczególny traktuje oficjalnie wspierane kredyty na eksport m.in. statków morskich, elektrowni jądrowych, samolotów cywilnych, projektów z zakresu energii odnawialnej/łagodzenia zmian klimatycznych/projektów wodnych, transportu szynowego oraz elektrowni opalanych węglem. Odrębne zasady stosuje się również w przypadku kredytów udzielanych na zasadzie pomocy wiązanej.