W przypadku sprzedaży paliwa osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej sprzedawca jest zobowiązany zaewidencjonować taką sprzedaż przy użyciu kasy rejestrującej[1]. Obowiązkiem sprzedawcy jest wydrukowanie paragonu i wydanie go kupującemu[2].

W związku z zakupem paliwa nabywca może zwrócić się do sprzedawcy z żądaniem wystawienia faktury[3]. W takiej sytuacji do egzemplarza faktury pozostającego u sprzedawcy dołącza się paragon[4].

Do organów podatkowych docierają sygnały o nieuczciwym procederze, który ma miejsce na stacjach paliw i dotyczy nieuprawnionego wykorzystania paragonów, które nie zostały wydane klientowi lub nie zostały odebrane przez faktycznych nabywców. Nieuczciwi pracownicy stacji paliw, w zamian za korzyść majątkową, wystawiają do takich paragonów faktury na zaprzyjaźnione firmy, które nie nabyły paliwa. Tak uzyskane faktury służą nieuczciwym podmiotom do zawyżenia kwoty podatku naliczonego oraz kosztów podatkowych.

Ministerstwo Finansów ostrzega, że taki proceder jest sprzeczny z prawem i wiąże się z negatywnymi konsekwencjami.

Skutki dla stacji paliw:

1. W przypadku wystawienia faktury na rzecz innego podmiotu niż rzeczywisty nabywca paliwa, mamy do czynienia z wystawieniem tzw. pustej faktury dokumentującej czynność, która nie została dokonana.

Stacja paliw, której pracownik, na podstawie paragonu, wystawił fakturę z wykazaną kwotą podatku dla podmiotu innego niż faktyczny nabywca paliwa, jest zobowiązana do odprowadzenia podatku wykazanego w tej fakturze do urzędu skarbowego[5].

2. Stacja paliw musi również rozliczyć podatek VAT z tytułu udokumentowanej paragonem sprzedaży paliwa na rzecz faktycznego nabywcy.

Oznacza to, że stacja paliw, na skutek nieuczciwego działania swojego pracownika, powinna zapłacić dwukrotnie kwotę VAT od jednej transakcji, wraz z odsetkami za zwłokę.

Skutki dla odbiorcy faktury:

1. Nieuczciwa firma, dla której wystawiono fakturę pomimo, że nie była faktycznym nabywcą paliwa, nie ma prawa do odliczenia podatku wykazanego w tej fakturze[6].

W przypadku, gdy firma odliczy podatek z tej faktury, zostanie na nią dodatkowo nałożona sankcja w wysokości 100% zawyżenia podatku naliczonego[7].

2. W podatku dochodowym takiej faktury nie można uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów. Wydatek jest bowiem uznawany za koszt uzyskania przychodu tylko wtedy, gdy obejmuje rzeczywiste transakcje dokonane między sprzedawcą i nabywcą wskazanymi na fakturze.

Odpowiedzialność karna skarbowa:

1. Wystawianie faktury w sposób nierzetelny oraz posługiwanie się takim dokumentem, karane jest karą grzywny nawet do 720 stawek dziennych[8] albo karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie[9].
2. Odpowiedzialność karna skarbowa może objąć nie tylko nieuczciwych sprzedawców, ale również kierowników stacji paliw, a nawet członków zarządu lub głównych księgowych firm, które prowadzą stacje paliw (wina w nadzorze, która prowadzi do umożliwienia opisanego procederu)[10].

W ostrzeżeniu opisano proceder, który polega na wystawianiu przez niektóre stacje paliw faktur na rzecz innych podmiotów niż faktyczni nabywcy paliwa. Niemniej jednak przedstawione konsekwencje wystąpią w każdym przypadku wystawiania faktury dla podmiotu, który faktycznie nie był nabywcą towaru lub usługi (problem ten występuje także w przypadku sprzedaży materiałów budowlanych w sieciach handlowych).

[1] art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług

[2] art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług

[3] art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług

[4] art. 106h ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług

[5] art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług

[6] art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług

[7] art. 112c ustawy o podatku od towarów i usług

[8] w 2017 r. wysokość stawki dziennej wynosi od 66,66 zł do 26.664,00 zł

[9] art. 62 § 2 i § 2a ustawy Kodeks karny skarbowy

[10] art. 84 § 1 ustawy Kodeks karny skarbowy