Uwaga : Aktualne informacje o przepisach celnych obowiązujących od dnia 1 maja 2016 r. dotyczące odroczenia terminu płatności znajdują się na stronach:

http://www.finanse.mf.gov.pl/clo/unijny-kodeks-celny-wdrozenie/ukc

http://www.finanse.mf.gov.pl/clo/unijny-kodeks-celny-wdrozenie/faq1

Uwaga : poniżej informacje archiwalne dotyczące przepisów prawa obowiązującego do dnia 30 kwietnia 2016 r

 

Całość unormowań dotyczących odraczania terminu płatności należności celnych zawarta jest w:

• art. 224 - 228 WKC;
• art. 59 ustawy - Prawo celne oraz
• rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odraczania terminu płatności należności celnych (Dz. U. 2015 r. poz. 518).

Instytucja odroczenia uregulowana we wspólnotowym prawie celnym zawiera w swym zakresie nie tylko przesunięcie w czasie terminu płatności należności, ale również, po spełnieniu określonych wymogów, możliwośćzbiorczego dokonywania płatności należności powstałych w pewnym okresie.

Odroczenie płatności dotyczy wyłącznie należności powstałych na skutek przyjęcia zgłoszenia celnego (art. 201 ust. 1 lit a WKC) i dodatkowo w pierwszej (omówionej poniżej) formie odroczenia równieżnależności wynikających z decyzji określającej kwotęwynikającą z długu celnego, zaksięgowanych retrospektywnie na podstawie art. 220 WKC.

Odroczenie funkcjonujące w przepisach prawa celnego nie dotyczy podatków powstałych z tytułu importu towarów na wspólnotowy obszar celny. W przypadku zatem zastosowania tego ułatwienia płatniczego, dwa wspomniane rodzaje należności publicznoprawnych wynikające z jednego zgłoszenia celnego mogąpodlegaćcałkowicie innym zasadom rozliczeńz organem celnym.

Korzystanie z odroczenia terminu płatności należności celnych, jako daleko idącego ułatwienia dla importerów unijnych, wymaga uzyskania pozwolenia wydanego przez dyrektora izby celnej. Podmiotem uprawnionym do skorzystania z odroczenia może byćdłużnik, o którym mowa w art. 201 ust. 1 lit. a WKC, a więc zgłaszający, którym może byćzarówno osoba składająca zgłoszenie celne we własnym imieniu i na swojąrzecz, jak i składająca je we własnym imieniu, lecz na cudząrzecz (przedstawiciel pośredni). Natomiast agent celny działający jako przedstawiciel bezpośredni w żadnym wypadku nie może uzyskaćdla siebie pozwolenia na odroczenie. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dokonywał on wszelkich czynności związanych z uzyskiwaniem takiego pozwolenia oraz korzystaniem z odroczenia, jednakże czynności te będąodnosićskutki prawne wyłącznie w stosunku do mocodawcy tego agenta.

Przepisy wspólnotowego prawa celnego przewidujątrzy różne formy odroczenia terminu płatności należności.

Forma, o której mowa w art. 226 lit. a WKC (forma pierwsza) polega na jednorazowym odroczeniu płatności danej kwoty należności zaksięgowanej na skutek przyjęcia zgłoszenia celnego lub wydania decyzji określającej kwotęwynikającąz długu celnego po weryfikacji zgłoszenia celnego.

Istotąformy określonej w art. 226 lit. b WKC (druga forma) jest całościowe odraczanie terminu zapłaty wszystkich należności księgowanych sukcesywnie w okresie wyznaczonym przez organ celny.

Ostatnia natomiast, przewidziana w art. 226 lit. c WKC (forma trzecia) dotyczy całościowego odraczania terminu uiszczenia wszystkich należności podlegających, za zgodąorganu celnego i pod warunkiem zabezpieczenia pokrycia kwoty długu celnego, łącznemu księgowaniu, po upływie wyznaczonego okresu, w którym zostały zwolnione towary.

Termin odroczenia wynosi zasadniczo 30 dni (art. 227 ust. 1 zdanie pierwsze WKC), ale w poszczególnych przypadkach termin ten w rzeczywistości dla konkretnej kwoty należności będzie krótszy lub dłuższy, przy czym maksymalnie może wynosić45 dni.

Sposoby obliczania terminu odroczenia różniąsięw zależności od specyfiki poszczególnych form odroczenia.

Wśród warunków niezbędnych do wydania pozwolenia na odroczenie terminu płatności należności celnych należy wymienić:

• złożenie zabezpieczenia;
• prowadzenie działalności gospodarczej oraz
•  solidnośći wiarygodnośćoceniania na podstawie dwóch kryteriów
  • nie popełnienia poważnego lub powtórnego naruszenia przepisów prawa celnego i
  • zapewnienia gwarancji należytego wykonania obowiązków wynikających z przepisów prawa celnego.

Wzór wniosku o udzielenie pozwolenia na odroczenie terminu płatności należności znajduje sięw załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r.

Przesłanki cofnięcia pozwolenia na odroczenie terminu płatności należności nie zostały uregulowane w ustawie - Prawo celne, ani teżw rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odraczania terminu płatności należności celnych. Postępowanie w sprawie cofnięcia pozwolenia na odroczenie powinno byćprowadzone na podstawie przepisów ogólnych dotyczących cofania i zmiany decyzji korzystnej dla zainteresowanego.

Zgodnie z art. 9 WKC, pozwolenie zostanie cofnięte, gdy:

• jeden lub kilka warunków wymaganych dla jego wydania nie zostało spełnionych,
• osoba, której ono dotyczy, nie podporządkuje sięobowiązkowi, który ewentualnie nakłada na niąto pozwolenie.

Pierwsza forma odroczenia dotyczy pojedynczych powstałych jużnależności, a więc ze swej istoty ma zastosowanie w sytuacjach losowych, kiedy odroczenie ma stanowićpomoc w nieprzewidzianej uprzednio przez zgłaszającego sytuacji, polegającej na niemożności terminowego uiszczenia należności. Z dotychczasowej praktyki oraz informacji napływających z krajów członkowskich Unii Europejskiej wynika, że z tej formy odroczeńosoby korzystająsporadycznie.

Druga forma odroczenia wymaga uzyskania pozwolenia przed powstaniem należności, których płatnośćma byćodroczona. Ułatwienie to ma charakter pewnej stałej praktyki. Polega na bieżącym każdorazowym odraczaniu terminu płatności wszystkich należności, jakie powstanąz tytułu zobowiązańosoby korzystającej i uiszczaniu przez niąłącznie kwot należności powstających w wyznaczanych przez organ celnych powtarzających sięokresach.

Wniosek o udzielenie pozwolenia na odroczenie terminu płatności należności jest składany przez przyszłego dłużnika do dyrektora izby celnej właściwego miejscowo ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania wnioskodawcy (§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r.).

Do samodzielnego oszacowania i zadeklarowania kwoty zabezpieczenia zobowiązany jest wnioskodawca, gdyżto on podczas korzystania z odroczenia poniesie ewentualne konsekwencje złożenia tego zabezpieczenia w niewystarczającej wysokości, polegające na niemożności objęcia towaru procedurącelnąz zastosowaniem odroczenia płatności należności.

Pozwolenie na odroczenie terminu płatności w drugiej formie wydawane jest bezterminowo (§ 5 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r.).

Wzór pozwolenia zamieszczony został w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r.

Okres księgowania kwot należności powinien być wyznaczany przez organ celny w wymiarze miesiąca kalendarzowego.

Płatnośćkażdej należności zaksięgowanej w danym (będącym okresem wyznaczonym przez organ celny) miesiącu następuje najpóźniej szesnastego dnia miesiąca następującego po upływie tego okresu (art. 227 ust. 3 lit. b WKC).

W przypadku złożenia zgłoszenia celnego, które mogłoby spowodowaćpowstanie należności w kwocie przekraczającej wysokośćzłożonego zabezpieczenia, zgłoszenie takie nie zostanie objęte pozwoleniem na odroczenie. Dalsze korzystanie z odroczenia możliwe będzie pod warunkiem wcześniejszego uiszczenia odpowiedniej kwoty należności, powodującego zwolnienie zabezpieczenia.

Takie swoiste "zawieszenie" stosowania odroczenia może nastąpićrównieżw przypadku:

• wykorzystania przez organ celny zabezpieczenia w związku z nieuiszczeniem kwot należności w odroczonym terminie płatności;
• upływu terminu ważności złożonego zabezpieczenia generalnego.

W przypadkach, o których mowa powyżej, możliwośćkorzystania z odroczenia terminu płatności powstanie ponownie w pierwszym dniu okresu rozliczeniowego następującego po złożeniu nowego zabezpieczenia lub przedłużeniu terminu jego ważności.

Tymczasowe odstąpienie od stosowania odroczenia nie oznacza cofnięcia pozwolenia.

Dopiero niewypełnienie warunków dalszego korzystania z odroczenia może spowodować takie cofnięcie.

Trzecia forma odroczenia co do zasad jej funkcjonowania jest bardzo zbliżona do formy drugiej. Wymaga ona równieżuzyskania pozwolenia przed powstaniem należności, których płatnośćma byćodroczona. Polega także na bieżącym każdorazowym odraczaniu terminu płatności wszystkich należności, jakie powstanąz tytułu zobowiązańosoby korzystającej i uiszczaniu przez niąłącznie kwot należności powstających w wyznaczanych przez organ celnych powtarzających sięokresach.

Podstawowe kryterium wyodrębnienia trzeciej formy odroczeńpolega na stosowaniu tej formy łącznie z procedurąuproszczonąwe wszystkich jej formach wymagających uzyskania pozwolenia.

Wniosek o udzielenie pozwolenia na odroczenie w trzeciej formie jest składany do dyrektora izby celnej właściwego miejscowo ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania wnioskodawcy (§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r.). W praktyce jest to dyrektor izby celnej, do którego wnioskodawca występuje jednocześnie z wnioskiem o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej, albo dyrektor, który wydał uprzednio pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej.

Ze względu na ścisłe powiązanie odroczenia terminu płatności w trzeciej formie z procedurą uproszczoną, wynikające z faktu, iżstosowane jednocześnie obie z tych instytucji dotyczątych samych należności celnych, udzielając pozwolenia na odroczenie organ celny nie korzysta z wzoru przewidzianego w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004 r. Pozwolenie na odroczenie terminu płatności w procedurze uproszczonej "zawarte" jest w sensie technicznym w pozwoleniu na stosowanie procedury uproszczonej.

W przypadku, gdy straci moc pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej, nastąpi jednocześnie utrata ważności pozwolenia na odroczenie.