Najistotniejsze zmiany wprowadzone ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1479)

Nowelizacja, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2016 r. zasadniczo realizuje postulaty przedsiębiorców z branży wyrobów akcyzowych i w założeniu powinna ułatwić im prowadzenie działalności gospodarczej poprzez uproszczenie procedur i eliminację niektórych obowiązków administracyjnych.

Ustawa wprowadziła również regulacje o charakterze uszczelniającym, tj. przepisy dotyczące pośredniczących podmiotów tytoniowych, które powinny ograniczyć działalność „szarej strefy" w obszarze obrotu suszem tytoniowym i spowodowane tym straty dla budżetu państwa.

I. Najważniejsze zmiany o charakterze upraszczającym i ułatwiającym

1) Wprowadzenie możliwości wyboru przez podatnika właściwego organu podatkowego w zakresie akcyzy, w sytuacji, gdy ze względu na miejsce wykonywania czynności prawnych lub wystąpienia stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą, właściwe są dwa lub więcej organy podatkowe.

2) Wprowadzenie zwolnienia od akcyzy także dla zakładów energochłonnych rozpoczynających działalność gospodarczą z wykorzystaniem wyrobów węglowych lub gazowych oraz uruchamiających instalację wykorzystującą te wyroby.

3) Wprowadzenie niższej stawki akcyzy na energię elektryczną (3 zł za MWh) zużywaną w procesie wydobycia i przeróbki wyrobów o kodzie CN 2701 (np. węgiel) na terenie zakładu górniczego przez podmioty będące podatnikami akcyzy od energii elektrycznej lub zużywaną w produkcji wyrobów o kodzie CN 2704 (np. koks) w procesie odgazowania wyrobów o kodzie CN 2701 przez podmioty będące podatnikami akcyzy od energii elektrycznej.

4) Wprowadzenie zwolnienia bezpośredniego dla wszystkich podatników akcyzy od energii elektrycznej wykorzystywanej do celów redukcji chemicznej, w procesach elektrolitycznych, metalurgicznych i mineralogicznych oraz zwolnienia dla zakładów energochłonnych, stosowanego w trybie zwrotu części zapłaconej akcyzy od energii elektrycznej wykorzystanej przez te zakłady.

5) Zwolnienie od akcyzy alkoholu etylowego zużywanego do produkcji wyrobów nieakcyzowych w przypadku przekroczenia norm zużycia tego alkoholu, gdy zużycie nastąpi zgodnie z przeznaczeniem.

6) Nałożenie na właściwego naczelnika urzędu celnego obowiązku ustalania z urzędu dopuszczalnych norm zużycia alkoholu etylowego i napojów alkoholowych, dla celów zwolnienia od akcyzy ze względu na przeznaczenie.

7) Wyłączenie z warunku dotyczącego spełnienia cech technicznych i jakościowych określonych w Polskich Normach - wyposażenia ambulansu w wyroby medyczne
w zakresie regulacji dotyczącej zwolnienia od akcyzy samochodu osobowego stanowiącego specjalistyczny środek transportu sanitarnego, przeznaczony do działalności leczniczej.

8) Umożliwienie magazynowania w jednym zbiorniku wyrobów akcyzowych o różnym statusie akcyzowym, tj. z zapłaconą akcyzą, w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie i opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na przeznaczenie.

9) Ułatwienie przedsiębiorcom prowadzenia działalności w formie usługowych składów podatkowych typu magazynowego poprzez złagodzenie dodatkowych warunków uzyskania przez nich zezwolenia.

10) Ułatwienie uzyskania zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego typu magazynowego tzw. operatorom logistycznym, czyli podmiotom prowadzącym działalność polegającą na kompleksowej obsłudze innych podmiotów w zakresie magazynowania, przeładowywania, przewozu i konfekcjonowania towarów należących do obsługiwanych podmiotów.

11) Uchylenie regulacji przewidującej obowiązek uzyskania nowego zezwolenia
w przypadku, gdy podmiot posiadający zezwolenie akcyzowe zamierza prowadzić działalność w zakresie wyrobów akcyzowych należących do innej grupy wyrobów akcyzowych niż będąca przedmiotem dotychczasowej działalności. Uchylenie regulacji powoduje, że w takim przypadku trzeba jedynie dokonać zmiany dotychczasowego zezwolenia).

12) Wprowadzenie możliwości stosowania celnych procedur uproszczonych przy obejmowaniu procedurą wywozu alkoholu etylowego zawartego
w kosmetykach.

13) Wprowadzenie możliwości wykorzystania alternatywnych dowodów potwierdzających zakończenie procedury zawieszenia poboru akcyzy.

14) Wydłużenie terminów do nałożenia otrzymanych znaków akcyzy, do zwrotu niewykorzystanych, uszkodzonych lub zniszczonych znaków akcyzy oraz wydłużenie okresu ważności znaków akcyzy w przypadku wprowadzenia nowego wzoru znaku akcyzy.

15) Rozszerzenie przypadków, w których dopuszcza się przemieszczanie na terytorium kraju w procedurze zawieszenia poboru akcyzy wyrobów akcyzowych oznaczonych znakami akcyzy pomiędzy składami podatkowymi.

16) Zmiany w zakresie stosowania zabezpieczeń akcyzowych:

• zniesienie obowiązku składania zabezpieczenia akcyzowego przy przemieszczaniu wyrobów akcyzowych opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na przeznaczenie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy,
• umożliwienie stosowania zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego po upływie terminu jego ważności do czasu rozstrzygnięcia przez naczelnika urzędu celnego wniosku o jego przedłużenie, nie dłużej jednak niż 90 dni po upływie tego terminu,
• wydłużenie terminu i uelastycznieniu częstotliwości aktualizacji wysokości złożonego zabezpieczenia ryczałtowego przynajmniej raz w roku, zamiast co 6 miesięcy,
• umożliwienie zwolnienia zabezpieczenia generalnego z obciążenia praktycznie w każdym urzędzie celnym, w którym naczelnik urzędu celnego będzie miał możliwość wiarygodnego potwierdzenia w systemie teleinformatycznym lub na podstawie dokumentów, że zobowiązanie podatkowe, którym było obciążone to zabezpieczenie, zostało zapłacone.

17) Umożliwienie zastąpienia ewidencji akcyzowych dokumentacją prowadzoną na potrzeby podatkowe inne niż akcyza lub dokumentacją księgową, pod warunkiem, że dokumentacja ta zawiera wszystkie dane wymagane dla danej ewidencji akcyzowej.

18) Zmiany przepisów z zakresu podatku akcyzowego i kontroli mające na celu uproszczenie procedur związanych z prowadzeniem działalności w zakresie wyrobów akcyzowych w szczególności:

• wyeliminowanie podwójnej weryfikacji podmiotów przed wydaniem zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego oraz zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca,
• wprowadzeniu jednego wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego lub zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca, i o urzędowe sprawdzenie.

II. Zmiany o charakterze uszczelniającym

1) Wprowadzenie regulacji odnoszących się do pośredniczących podmiotów tytoniowych (PPT), które przyczynią się do skutecznego zwalczania działalności przestępczej w zakresie obrotu suszem tytoniowym:

• wprowadzenie obowiązku rejestracji PPT,
• wprowadzenie obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego przez PPT (przepisy przewidują zabezpieczenie generalne jako podstawowy rodzaj zabezpieczenia akcyzowego, oraz możliwość złożenia za zgodą właściwego naczelnika urzędu celnego zabezpieczenia ryczałtowego oraz obniżonego zabezpieczenia ryczałtowego),
• wprowadzenie obowiązku prowadzenia ewidencji suszu tytoniowego przez PPT,
• wprowadzenie regulacji w zakresie zagranicznych podmiotów tytoniowych, które zobowiązane są posiadać oddział lub podmiot reprezentujący na terytorium RP,

2) Zmiany regulacji dotyczących wyrobów energetycznych opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na przeznaczenie:

• doprecyzowanie, że procedura zawieszenia poboru akcyzy ma zastosowanie do ww. wyrobów,
• określenie katalogu przypadków, w których stawka akcyzy na ww. wyroby wynosi 0 zł.

3) Dodanie regulacji przewidujących, że warunkiem dokonania przez podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowanego odbiorcę nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw silnikowych, których wytwarzanie lub którymi obrót wymaga uzyskania koncesji, zgodnie z przepisami ustawy Prawo energetyczne, na rzecz innego podmiotu, który obowiązany jest do uzyskania koncesji lub wpisu do rejestru systemu zapasów interwencyjnych – jest posiadanie przez ten podmiot wymaganej koncesji lub wpisanie tego podmiotu do rejestru systemu zapasów interwencyjnych.

Uwaga: Z dniem 1 sierpnia 2016 r. ustawą z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1052), czyli tzw. „pakietem paliwowym", zmienione zostały warunki w zakresie nabywania wewnątrzwspólnotowego paliw silnikowych na rzecz innego podmiotu. Zgodnie z wprowadzonymi regulacjami podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowany odbiorca mogą dokonać nabycia wewnątrzwspólnotowego na rzecz innego podmiotu paliw silnikowych, których wytwarzanie lub którymi obrót wymaga uzyskania koncesji, jeżeli podmiot, na rzecz którego nabywane są te paliwa, łącznie spełnia następujące warunki:

1) posiada koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą;

2) jest właścicielem nabywanych paliw;

3) posiada:

• siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju i nabywa te paliwa na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju albo
• oddział z siedzibą na terytorium kraju i nabywa te paliwa na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju przez ten oddział;

4) przekaże podmiotowi prowadzącemu skład podatkowy numer identyfikacji podatkowej poprzedzony kodem PL użyty na potrzeby podatku od towarów i usług przy przemieszczaniu na terytorium kraju paliw;

Powyższe warunki nie dotyczą podmiotów zużywających paliwa silnikowe zwolnione od akcyzy w przypadkach, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku akcyzowym (używane do statków powietrznych lub do celów żeglugi).

Ponadto, oprócz dotychczasowego obowiązku informowania przez podmioty prowadzące składy podatkowe oraz zarejestrowanych odbiorców Prezesa Agencji Rezerw Materiałowych o podmiotach, na rzecz których podmioty te dokonały nabyć wewnątrzwspólnotowych paliw silnikowych oraz o rodzaju, ilości i kodach CN nabytych paliw, z dniem 1 sierpnia 2016 r. przewidziano dodatkowo obowiązek przekazywania przedmiotowych informacji również ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.