Działalność na najmniejszą skalę bez konieczności rejestracji, 6 miesięcy bez składek na ubezpieczenie społeczne dla nowych firm oraz liczne uproszczenia podatkowe – te i wiele innych rozwiązań zawiera pakiet Konstytucji Biznesu, którą 18 listopada przedstawił wicepremier Mateusz Morawiecki. Sercem pakietu jest prowolnościowa ustawa Prawo Przedsiębiorców, która na nowo zdefiniuje relacje biznesu z administracją.

Konstytucja Biznesu to pakiet  dokumentów, które zmieniają polską rzeczywistość gospodarczą. Najważniejszym z nich jest projekt ustawy Prawo przedsiębiorców.

"Opracowaliśmy gruntowną reformę prawa gospodarczego, w której proponujemy pozytywny przełom w relacjach przedsiębiorców z administracją. Hasłem przewodnim pakietu jest wolność, a sercem ustawa Prawo przedsiębiorców, która zastąpi ustawę o swobodzie działalności gospodarczej z 2004 roku" – zapowiedział wicepremier, Minister Rozwoju i Finansów Mateusz Morawiecki.

W Prawie przedsiębiorców znajdą się zasady, które wszystkie urzędy będą musiały wziąć pod uwagę podczas rozpatrywania spraw z udziałem firm, m.in.:

• co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone (przedsiębiorca może prowadzić biznes w sposób wolny, jeśli nie łamie wyraźnych zakazów lub ograniczeń);
• domniemanie uczciwości przedsiębiorcy (przedsiębiorca nie musi udowadniać swojej uczciwości, wątpliwości co do okoliczności konkretnej sprawy będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy);
• przyjazna interpretacja przepisów (niejasne przepisy będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorców);
• zasada proporcjonalności (urząd nie może nakładać na przedsiębiorcę nieuzasadnionych obciążeń, np. nie będzie mógł żądać dokumentów, którymi już dysponuje).

Poniżej prezentujemy wybrane uproszczenia, które wprowadza pakiet Konstytucji Biznesu, przygotowany przez resort rozwoju we współpracy z zespołem ekspertów prawa gospodarczego, przedstawicieli nauki prawa, jak również praktyków – prawników z bogatym doświadczeniem zawodowym.

Drobna działalność bez rejestracji

Działalność na najmniejszą skalę (przychody miesięczne do 50 proc. minimalnego wynagrodzenia) nie będzie uznawana za działalność gospodarczą. Oznacza to, że osoby zajmujące się drobnym handlem czy sporadycznie udzielające korepetycji nie będą musiały rejestrować się w urzędzie i płacić comiesięcznych składek. 

Ulga na start

Początkujący przedsiębiorcy zostaną zwolnieni z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności. Potem, tak jak dotychczas, będą mogli korzystać przez 2 lata z tzw. „małego ZUS-u". Zmiana dotyczy ponad 200 tys. osób, które każdego roku stawiają pierwsze kroki w biznesie.

Prostsze podatki

Wybrane przykłady:

• likwidacja wielu obowiązków dokumentacyjnych i informacyjnych w zakresie podatków dochodowych,
• uproszczenie i dookreślenie zasad rozliczania kosztów uzyskania przychodu. Są one jedną z najczęstszych przyczyn sporów pomiędzy  podatnikami a skarbówką,
• ujednolicenie wzorów formularzy w zakresie podatków lokalnych (tj. w podatku od nieruchomości, rolnym i leśnym) oraz umożliwienie składania ich w formie elektronicznej,
• osoby, które odziedziczyły firmę (lub udziały w niej) po śmierci właścicieli, nie będą musiały zapłacić podatku od spadków i darowizn,
• Minister Rozwoju i Finansów będzie musiał wydać interpretację ogólną, jeśli Naczelny Sąd Administracyjny wyda wyrok, w wyniku którego zostanie wydana interpretacja indywidualna rozbieżna z dotychczasowymi interpretacjami indywidualnymi,
• sprawozdania finansowe firmy będą musiały przechowywać 5 lat, a nie, jak dotychczas, bezterminowo,
• w podatku VAT do 120 dni skrócony zostanie okres, po upływie którego wierzyciel ma możliwość skorzystania z „ulgi na złe długi", jednocześnie w podatkach dochodowych wprowadzona zostanie analogiczna ulga.

Sprawę załatwisz nie tylko na papierze

Za zgodą przedsiębiorcy, niektóre sprawy urzędowe będzie można załatwiać przez telefon, e-mail lub za pomocą innych środków komunikacji.

Prawo pisane prostym językiem

Urzędy będą wydawać napisane prostym językiem „objaśnienia przepisów". Jeśli przedsiębiorca zastosuje się do nich, będzie chroniony, np. w trakcie kontroli.

Rzecznik Przedsiębiorców

Rzecznik Przedsiębiorców będzie stał na straży ich praw. Na jego wniosek, urzędy będą musiały wydać objaśnienia najbardziej skomplikowanych przepisów. Rzecznik będzie też mógł wstrzymać dowolną kontrolę, jeśli istnieje poważne podejrzenie, że urzędnicy naruszyli prawo. Jego zadania to także wspieranie mediacji między przedsiębiorcami a organami administracji oraz opiniowanie projektów ustaw dotyczących przedsiębiorczości na każdym etapie procesu legislacyjnego.

Komisja Wspólna Rządu i Przedsiębiorców

Powstanie stałe forum dyskusji i współpracy pomiędzy ministerstwami a przedstawicielami przedsiębiorców. Zadaniem komisji będzie m.in. opiniowanie aktów prawnych istotnych dla działalności gospodarczej i wypracowywanie wspólnych rozwiązań. Komisja nie będzie powielać kompetencji Rady Dialogu Społecznego. 

Likwidacja numeru REGON

Przedsiębiorca w kontaktach z urzędami będzie posługiwał się wyłącznie numerem NIP, który stanie się również numerem identyfikacyjnym w rejestrze REGON. Numer REGON będzie stopniowo wycofywany z obrotu. Proces ten zostanie rozłożony w czasie.

Odświeżone prawo

Pakiet Konstytucji Biznesu zawiera też rozwiązania, które eliminują z polskiego prawa zapisy uprzykrzające życie przedsiębiorcom lub niepotrzebnie gmatwające prawo. Przykładem może być uchylenie ustawy z 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne.